Thiền Anapanasati là một phương pháp hóa giải stress một cách tích cực và hiệu quả, sự hóa giải stress của Thiền giả được ví như giai đoạn “Restart” của một máy vi tính đang bị treo vì “overloaded memory”. Những doanh nhân thực tập Thiền tốt họ sẽ đạt được “hạnh phúc tự tâm” và không ít người thốt lên rằng: “Tôi như người được tái sinh lần thứ nhì trong đời”.
I.Đặt vấn đề:
Đất nước ta đang chuyển mình để hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới, điển hình qua việc ký kết nhiều Hiệp định kinh tế như: Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á – Âu (FTA); Hiệp định FTA Việt Nam – Hàn Quốc (VKFTA); FTA Việt Nam – Chile v.v… và gần đây nhất là Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP). Cơ hội thì nhiều, nhưng thách thức cũng không kém và doanh nhân là người trong cuộc, là chủ thể sống động của nền kinh tế Việt Nam.
Thực tế cho thấy do môi trường của nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN nên điều kiện làm việc mang tính cạnh tranh cao. Các vấn đề về tài chính, nhân sự, chi phí, doanh thu, các biến động về giá cả, về thị trường, nguyên vật liệu… luôn ám ảnh các nhà Quản trị, các Giám đốc điều hành CEO khiến họ luôn trong trạng thái căng thẳng còn gọi là stress.
Cơ quan nghiên cứu các Doanh nghiệp Quốc tế (IBOS) công bố một bản báo cáo, nêu rõ nguy cơ stress đang tăng nhanh trên toàn cầu, đặc biệt trong giới doanh nhân nhất là doanh nhân ở các nền kinh tế đang nổi lên ở châu Á. Giới doanh nhân Đài Loan đứng đầu thế giới về mức độ stress với 89% tổng số doanh nhân cảm thấy bị stress, tiếp theo là doanh nhân Trung Quốc 87%, Phi-líp-pin đứng thứ ba với 76%… Số doanh nhân Mỹ và châu Âu bị căng thẳng tương tự cũng tăng từ 42 đến 45% so với năm 2014.
Các nhà nghiên cứu của IBOS cho rằng sức ép duy trì tốc độ tăng trưởng kinh doanh nhanh và cuộc chiến chống suy thoái là các nguyên nhân chủ yếu làm tăng tình trạng căng thẳng của giới doanh nhân ở nơi có nền kinh tế và thị trường tiếp tục tăng trưởng mạnh[1].
Dĩ nhiên bản thân của doanh nhân cũng đã tự mình tìm hiểu hay nghe bè bạn đã tìm ra những biện pháp để thoát khỏi những áp lực đó. Đa số doanh nhân tìm đến những thú vui vật chất, bia rượu giải sầu, những giai điệu nhạc cuồng loạn, chát chúa để giải căng thẳng trong các quán Bar, vũ trường, những cuộc chơi thâu đêm suốt sáng và số còn lại đi du lịch hay tìm đến tôn giáo có thể là vừa với sự đồng thuận của gia đình vừa là miễn cưỡng. Trong khi đó các bệnh viện số bệnh nhân tai biến mạch máu não (TBMMN) vẫn gia tăng mà trong đó doanh nhân chiếm tỷ lệ không nhỏ.
Vậy để giúp doanh nhân hiểu ra vấn đề và đâu là giải pháp loại trừ stress tốt nhất trong cuộc sống? Chúng ta cần quan tâm tìm hiểu những phạm trù sau:
II. Tác động của Stress ở thương trường kinh doanh:
Stress là một trạng thái phản ứng lại trong từng trường hợp cụ thể. Đó là cách cơ thể đối phó với thách thức và chuẩn bị để đương đầu với tình huống khó khăn với sự tập trung cao độ, sức khỏe, sức chịu đựng.
Hay nói cách khác, stress là một phản ứng tâm lý tự nhiên của cơ thể vừa có lợi, vừa bất lợi cho chúng ta, nhưng phần lớn là bất lợi do quan điểm, ý chí chủ quan của chủ thể. Stress là nỗ lực của cơ thể để thích nghi với những đổi thay.
Stress xuất hiện nhiều trong các hoạt động sống hàng ngày nói chung và trong các hoạt động kinh tế nói riêng. Những căng thẳng đó, một khi không thể kiểm soát, sẽ biểu hiện ra ngoài với những mức độ khác nhau. Có người hay giận dữ, cáu gắt với nhân viên, người thân, nhiều lúc dẫn tới những hành vi bạo lực không đáng có. Có người lại âm thầm chịu đựng, đi vào trầm lặng, ít giao tiếp hơn với mọi người.
Ngược lại, nếu biết cách kiểm soát, stress lại chính là động lực khiến con người giải quyết công việc một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Những CEO, Giám đốc điều hành đang phải làm quá nhiều việc một lúc gây stress vì những lý do đa đoan hay ôm đồm trong công việc mà kết quả không như ý, doanh nhân phải đối đầu với những điều bất như ý chưa kể là không ngừng tư duy đến việc nâng cao khả năng của doanh nghiệp theo nhịp công nghệ mới. Không một doanh nghiệp nào mà không có những vấn đề từ sâu bên trong của nó.
Người doanh nhân bình thường chỉ nghĩ được hai việc là làm sao sản phẩm tốt hơn? Và làm thế nào để bán được nó? Nhưng họ quên mất phần còn lại đó là ai sẽ làm những việc đó vì không chú trọng việc bồi đắp hệ thống. Doanh nghiệp càng phát triển thì họ càng thêm mệt.
Mọi thứ lộn xộn, xộc xệch và rơi vào mất kiểm soát. Mọi thứ đen tối bắt đầu đổ về hậu quả là mệt mỏi, bất an, đau đầu, làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, suy giảm tình dục… và cả căng thẳng, doanh nhân không còn nhiều thời gian dành cho gia đình và cuối cùng trong một số trường hợp doanh nghiệp phá sản.
III. Thiền theo hơi thở (Anapanasati):
Trong buổi nói chuyện vào đầu tháng 4/2016 vừa qua với 40 doanh nhân theo lời mời của CEO Công ty Cổ phần Saigon Đầu tư Kỹ thuật Xây dựng (Công ty ECI Saigon) tại số 169 Võ thị Sáu, Phường 7, Quận 3 với chủ đề “Phương pháp khắc phục stress trong đời sống doanh nhân” và buổi thuyết giảng cho 40 doanh nhân tại nhà hàng chay Mandala ở số 110 Sương Nguyệt Ánh, Quận 1 với chủ đề “Bền vững và phát triển thành công kinh tế”, Thiền sư Đại đức Tiến sĩ Thiện Minh đã chỉ rõ các nguyên nhân gây ra stress, phương cách hóa giải và kiểm soát stress bằng cách hành Thiền (Anapanasati), cùng các biện pháp phát triển bền vững thành công kinh tế.
Tự ngàn xưa loài người trên trái đất này, bên cạnh việc chăm sóc sức khỏe thể chất, cũng đã quan tâm đến phương pháp chăm sóc sức khỏe tinh thần một cách tích cực và hiệu quả thông qua Thiền định.
Con người trong dòng sinh tồn, trên đường mưu sinh sự nghiệp, thường bị ảnh hưởng bởi các tác động do xã hội vận hành chi phối. Biết bao áp lực từ chính bản thân, từ công việc gia đình, xã hội, thế giới… và dường như không thể tránh khỏi, những áp lực ấy ngày một tăng thêm.
Một số trường hợp căng thẳng thần kinh (stress), các hội chứng rối loạn tâm thần… mà cả hai ngành Tây y và Đông y chưa tìm ra phương thuốc điều trị nhiều hiệu quả.
Thiền định theo hơi thở (Anapanasati) như một phương thuốc linh diệu có thể chặn đón, ngăn ngừa và hóa giải được những trạng thái tâm lý căng thẳng ấy trong mọi nơi, mọi lúc. Thiền định giúp cho hành giả định tĩnh, trầm lặng hơn, biết tự chế, tự điều hòa được với những nguyện vọng mãnh liệt, những ảo tưởng, ảo giác phi thực tế quá độ, những cơn nóng giận thái quá do trái ý nghịch lòng…
Thiền sẽ tự đánh thức, khơi dậy vô vàn năng lực quý báu vốn tiềm ẩn trong nội tâm của mỗi con người chúng ta. Người tập Thiền có khả năng tự mình hóa giải những tổn thương trong nội tâm, tăng cường khả năng linh hoạt nhạy bén, dễ dàng vượt qua và hóa giải những khó khăn khi phải trực tiếp đối diện trong đời sống hàng ngày…
Do vậy, Thiền định thật sự là một nhu cầu cần thiết cho mọi người nhất là giới doanh nhân. Bất kỳ ai, ở độ tuổi nào, không phân biệt tôn giáo đều có thể thực hành được, vì Thiền định không còn thu hẹp trong lĩnh vực tôn giáo nữa, mà còn là phương pháp dưỡng sinh hữu ích, một nghệ thuật sống linh động tuyệt vời. Thiền, thoạt nhìn bên ngoài thì đơn giản nhưng có nội hàm sống động, tinh tế và phong phú.
Thiền định không những bổ ích sức khỏe thể chất, sự lành mạnh của tâm hồn mà còn giúp ta biết cách tự xoa dịu chính mình cũng như tăng trưởng lòng từ ái, tình thương yêu và sự tha thứ đối với đồng loại. Thiền là nền tảng cho sự phát huy trí tuệ bổ ích lớn lao và thiết thực đối với mọi người, mọi lứa tuổi, đã và đang đi sâu vào giải quyết những vấn đề quan trọng cơ bản nhất từ nội tâm của con người, góp phần tích cực vào sức khỏe và sự an vui cho mỗi cá nhân, của hòa bình chung cho toàn thể nhân loại.
Lợi ích tuyệt đối của Thiền định vì vậy mà không còn ranh giới và không bị bó buộc trong một cộng đồng văn hóa riêng biệt nào[2].
Nơi lý tưởng cho việc hành thiền Anapanasati:
Dĩ nhiên có nhiều nơi để hành Thiền, nhưng các điều kiện thiết yếu cho việc hành thiền phải tuân theo các tiêu chí sau:
1. Nơi yên tịnh không có tiếng ồn.
2. Khí hậu không quá lạnh hay quá nóng.
3. Nơi cung cấp thức ăn đảm bảo đủ dưỡng chất và calorie.
4. Nơi an toàn về an ninh.
5. Có đủ diện tích rộng vừa phải (một hội trường khoảng 100-200 người).
Có đủ công trình phụ nhà tắm, vệ sinh cho hành giả.
7. Có phòng riêng cho hành giả tự thực hành, khi đã có Pháp với sự đề nghị của Thiền sư hướng dẫn.
Với các tiêu chí trên thì địa điểm lý tưởng thiết nghĩ vẫn là những khu nghỉ dưỡng (resort) bởi những lý do sau đây:
- Phong cảnh khu nghỉ dưỡng đẹp, an tịnh, không khí trong lành, thiết kế nội thất sang trọng, cơ sở vật chất tiện nghi, phục vụ chu đáo.
- Resort là một tiêu chí trong nghỉ dưỡng dành cho CEO và những doanh nhân lãnh đạo doanh nghiệp rèn luyện thân và tâm vì tính chất phi tôn giáo của nó không phân biệt khuynh hướng tôn giáo hay trình độ chính trị của doanh nhân hơn là các cơ sở tôn giáo.
- Hành thiền xả stress nên được xem là một trong những tiêu chí đặt ra trong chương trình nghỉ dưỡng của các resort mà khách nghỉ dưỡng đều được tiếp cận.
- Doanh nhân cảm thấy an tâm vì không bị gò bó bởi những khung cảnh tôn giáo hay cảm thấy bị ảnh hưởng trong công việc chỉ vì lý do tôn giáo.
- Resort là nơi lý tưởng giao lưu cởi mở và gần gũi giữa doanh nhân và các Thiền sư hướng dẫn.
Địa điểm hành thiền Forever Green Resort ấp Phú Khương, xã Phú Túc, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre là một điển hình, có lẽ là nơi đầu tiên thực hiện mô hình này dành cho doanh nhân, khóa Thiền 10 ngày này đã được sự hỗ trợ nhiệt tình của Ông bà Chủ tịch Doanh nhân Nguyễn Thị Thu Hương – Công ty CP Kềm Nghĩa Tp.HCM và Ông bà Tổng Giám đốc Doanh nhân Trương Thị Nhi – đồng thời là CEO của Resort xinh đẹp và khá yên tĩnh này, một nơi lý tưởng để hành Thiền rất thích hợp cho mọi doanh nhân. Khóa Thiền có sự tham dự của nhiều hành giả doanh nhân thuộc nhiều doanh nghiệp khác nhau và có cả sinh viên.
Qua khóa Thiền Anapanasati này nhiều người đã có Pháp, đắc Sơ thiền và có Quang tướng được Ban tổ chức ghi nhận sự khác biệt bằng cách chụp hình lúc trước và sau một thời gian hành Thiền.
Trao đổi với bà Tổng Giám đốc Resort, bà Trương Thị Nhi cho biết để thành đạt trong kinh doanh thì doanh nhân cần làm chủ được bản thân, làm việc với tâm an tĩnh, trí tuệ sáng suốt xử lý công việc hiệu quả. Trong công việc kinh doanh, doanh nhân theo tâm thiện rộng mở và phải bền chí trong công việc.
Điển hình resort của Forever Green quan tâm chặt chẽ đến các tiêu chí: nghỉ dưỡng cho người lớn tuổi; nơi hội tụ doanh nhân thành đạt chia sẻ kinh nghiệm cho thế hệ trẻ; môi trường học tập về dược tính thực vật thuốc nam và môi trường yên tĩnh để mời các vị Sư nổi tiếng về hướng dẫn Thiền hay cách thanh tịnh tâm cho doanh nhân.
V. Kết luận:
Thiền (Anapanasati) là một phương pháp hóa giải stress một cách tích cực và hiệu quả, sự hóa giải stress của Thiền giả được ví như giai đoạn “Restart” của một máy vi tính đang bị treo vì “overloaded memory”, và cũng như set up lại máy vi tính tinh thần trong bản thân mình để ứng phó với công việc. Những doanh nhân thực tập Thiền tốt họ sẽ đạt được “hạnh phúc tự tâm” và không ít người thốt lên rằng “Tôi như người được tái sinh lần thứ nhì trong đời”.
Trong bối cảnh của nền kinh tế Việt Nam đang chuyển mình đi lên, sự thịnh suy của nó tùy thuộc phần lớn vào đội ngũ Doanh nhân hoạt động kinh doanh trong một môi trường nhiều biến động thì “hành Thiền tại resort” một điều mà mọi doanh nhân cần lưu ý tới và nên được xem như là một giải pháp tự cứu mình, tự điều chỉnh thăng bằng và tiếp tục ứng phó với cuộc sống kinh tế cho một tương lai sáng lạn hơn của bản thân, gia đình và đất nước. Vì mô hình hành Thiền ở resort, với tính chất phi tôn giáo thiết tưởng là một mô hình khá thích hợp hơn cho số đông doanh nhân trong tình hình hiện nay tại nước ta.
Toàn cảnh khóa thiền tại Forever Green resort, Bến Tre
(Viết về một chuyến đi thực tế của mô hình tại Bến Tre tháng 04 – 2016)
Bài và ảnh: Quang Minh
