Nội dung bài viết - Contents
Thuở xưa, ngược dòng thời gian về quá khứ vô cùng xa xôi.
Vào thời Đức Phật Kassapa trụ thế. Có hai nhà sư là bạn thân thiết với nhau. Một người thường có tâm tích cực và cần mẫn siêng năng phát triển phước đức, bằng nhiều phước thiện Dana như:
– Chăm lo việc cúng dường, hiến tặng đến các bậc trên – thầy tổ, cha mẹ, anh chị, …
– Và cần mẫn trong các thiện sự giúp đỡ, bố thí, cho, biếu, tặng, ủng hộ đến những kẻ dưới, cũng như tạo tác nhiều loại công ích khác nhau, v.v…
Ngược lại, Vị Sư bạn kia thì không có sự cầu tiến bộ về tinh thần, cũng như chẳng quan tâm đến việc phát huy phước báu, v.v… Do vậy, vị Sư bạn nầy thường không năng động, không có tâm rộng mở, không chịu siêng năng hoặc lưu tâm để ý gì đến các việc tạo tác phước thiện Dana bố thí, cúng dường, … như vị Sư bạn kia!
Thấy vậy, Vị Sư thường có tâm tích cực trong nhiều công tác phước thiện Dana, động viên nhắc nhở vị Sư bạn mình rằng:
– Này đạo hữu! hãy phát tâm Dana tạo tác nguồn phước thiện! Vì trong vòng luân hồi sinh tử này, nhờ quả báu phước lành của thiện pháp Dana bảo trợ, mà chúng ta sẽ không phải bị mặc cảm, thiệt thòi, rụt rè, yếu đuối, sợ hãi,… và nếu có nhiều ước nguyện lành cao quý, cũng sẽ dễ dàng thành tựu nữa!
– Vì vậy, chúng ta hãy nên tranh thủ, khẩn trương thực hành pháp Dana giúp đỡ, hiến dâng, cúng dường, nâng đỡ, bố thí, … mang lại lợi ích đến chúng sanh, tuỳ theo phương tiện và điều kiện của mình!
Mặc dù thường xuyên được sự ân cần nhắc nhở, khích lệ động viên,… nhưng vị sư bạn hầu như vẫn dững dưng, và chẳng chút chuyển lòng hay mở rộng tâm hồn để thực hành thiện hạnh Dana cao quý như vị đạo hữu tích cực ấy!
Vào cuối kiếp sống đó, cả hai vị sư bạn hết tuổi thọ, được sinh luân lưu trong hai cõi trời và cõi người nhiều kiếp!
Đến thời Phật Tổ Thích Ca Mâu Ni (Gotama) ra đời tại Ấn Độ cách đây hơn 2.500 năm.
Vị Sư có tâm hồn rộng mở và thường xuyên thực hiện Dana ấy, được thọ sinh vào làm con trai vua Kosala. Là vị Hoàng tử được sống trong sự vinh quang của cung vàng điện ngọc, trong nhung lụa, sớm hôm kẻ hầu người hạ… giàu sang phú quý.
Còn vị sư bạn, không rộng lòng Dana kia lại thọ sinh vào làm con trai người nữ nô tì – nghèo nàn – phục dịch trong cung điện.
Một ngày nọ, Thái tử con vua Kosala nằm trên long sàng, do phước báu đặc biệt đã tạo từ quá khứ, mà Thái tử dù trẻ thơ, nhưng nhớ biết được quá khứ, cũng như có sự hiểu biết được rõ ràng do nguyên nhân nào, phước thiện Dana nào từ quá khứ, mà mình được thọ hưởng cảnh giàu sang, cung vàng điện ngọc hôm nay!
Trong khi suy tư ngược dòng thời gian về quá khứ xa xưa, …Thái tử nhi bỗng nhớ đến một vị sư bạn thân thiết từ thời Đức Phật Kassapa:
- “Vào thời ấy, ta thường động viên thúc đẩy vị Sư bạn của ta hãy khẩn trương rộng lòng siêng năng trong pháp thiện Dana, giúp đở, cúng dường, v.v… nhưng người ấy vẫn không chịu nghe theo! Không biết bây giờ bạn ta đã thọ sinh về đâu?”
Nghĩ đến đó, Thái tử hài nhi thấy ở dưới gầm cung điện, vị Sư bạn thuở xưa của mình nay đã hạ sinh làm con trai của nàng nữ nô tì nghèo nàn phục dịch trong cung điện.
Gặp lại người bạn xưa trong cung điện, Thái tử hài nhi cất giọng hỏi vói xuống dưới rằng:
- Này bạn! Vào kiếp xưa ta thường động viên thúc đẩy bạn siêng năng trong việc Dana bố thí, cúng dường, … nhưng bạn lại không chịu nghe theo, do nhân đó mà nay bạn phải chịu thọ sinh vào gia đình người hầu hạ!
- Này bạn, hãy nhìn kỹ vào ta! Bây giờ ta đang nằm trên Long sàn, giường vàng ghế ngọc, chung quanh gấm vóc lụa là… ấy là bởi nhân lành của sự rộng lòng Dana bố thí, cúng dường, v.v… của ta từ trước vậy.
Nghe vậy, Con trai người nữ nô tỳ bấy giờ đáp trả lại rằng:
- Này Thái tử! Bạn bây giờ dù có cung vàng điện ngọc, gấm vóc lụa là, v.v… nhưng suy cho cùng bản chất của chúng, tất cả cũng chỉ là tứ đại: Đất, Nước, Gió và Lửa! Tất cả rồi sẽ bị tiêu hoại ra tro bụi mà thôi!
- Cũng như ta bây giờ, mặc dù giường rách, áo tơi, hẩm hiu,… dưới gầm cung điện, nhưng tất cả cũng chỉ là do tứ đại (đất nước lửa gió) hợp thành, chẳng khác gì bạn đâu!
Ngay vào lúc đó, nàng công chúa Sumana con của Đức Vua – là người chị của Thái tử hài nhi, nghe cuộc nói chuyện giữa hai trẻ này, nàng giật mình kinh ngạc thầm nghĩ rằng:
- “Hai trẻ này vào độ tuổi chưa biết nói mà lại nói chuyện được!” Đặc biệt hơn nữa, chúng lại có sự hiểu biết sâu sắc về bản chất – thật sự tự nhiên – về cấu tạo của mọi sự vật trên đời nầy, như tất cả chỉ là đất, nước, gió, lửa! v.v…
- Điều hy hữu này, khó ai mà hiểu rõ được nguyên nhân, chỉ có Đức Phật mới có thể hiểu được! Ta nên đến hỏi Ngài thử xem sao!
Tiếp đó nàng công chúa Sumana cùng với 500 cô hầu nữ, thắng 500 cỗ xe đi thẳng đến Kỳ Viên Tịnh Xá tại kinh đô thành Xá Vệ, nơi Đức Phật Bổn Sư (Gotama) đương ngự.
Sau khi đảnh lễ Đức Thế Tôn, nàng ngồi một nơi hợp lẽ, rồi cung kính thưa rằng:
– Kính bạch Đức Thế Tôn!
- Nếu trong Tăng đoàn đệ tử Ngài, có hai vị Sư đều ngang nhau về Giới (Đức hạnh), đều ngang nhau về đức tin, và ngang nhau về trí tuệ. Trong hai người đó, một người có sự Dana bố thí, cúng dường, các thiện sự khác, v.v… còn người kia thi không có sự Dana bố thí, cúng dường đến những bậc trên, v.v…
- Nếu sau khi thân hoại mạng chung, đồng được sinh về cõi trời thì giữa hai vị Sư đó có gì đặc biệt không? Có gì khác nhau không?
Đức Phật khẳng định:
– Có sự đặc biệt khác nhau, nầy Sumana!
- Tuổi thọ dài lâu hơn tại cõi trời,
- Sắc đẹp thù thắng hơn tại cõi trời,
- Giàu sang, nhiều châu báu, tài sản hơn tại cõi trời,
- Nhiều tuỳ tùng đông đúc, hầu hạ hơn tại cõi trời,
- Nhiều oai lực danh xưng thù thắng hơn tại cõi trời.
– Nầy Sumana! Tại các cõi trời, người lúc trước có sự Dana hơn hẳn người không có sự Dana về năm phước báu thù thắng này!
– Kính bạch Đức Thế Tôn!
- Sau khi hết tuổi thọ tại cõi trời, nếu đầu thai xuống trần gian làm loài người trở lại, thì giữa hai người đó có gì đặc biệt không? Có gì khác nhau không?
– Đấng Thiên Nhân Sư từ bi chỉ dạy:
- Tuổi thọ dài lâu hơn tại cõi người;
- Giàu sang phú quý hơn tại cõi người;
- Sắc đẹp hơn tại cõi người,
- Tuỳ tùng đông đúc hơn tại cõi người;
- Và có oai lực danh xưng hơn tại cõi người.
– Nầy Sumana! Người lúc trước có phước thiện Dana sẽ hơn hẳn người không có có tạo phước thiện Dana về 5 phước báu này trong thế giới loài người.
– Kính bạch Đức Thế Tôn!
- Nếu cả hai người ấy cùng rời khỏi gia đình để trở thành bậc xuất gia tu hành, thì có gì đặc biệt khác nhau giữa hai người không?
– Này Sumana! Mặc dầu tuy bề ngoài trông giống nhau về hình thức là bậc xuất gia, nhưng có sự đặc biệt khác nhau giữa hai vị Tỳ Kheo ấy (hai vị Sư ấy). Vị tỳ kheo có gieo tạo nhân phước thiện Dana từ trước, hơn hẳn vị Tỳ Kheo không có nhân tạo trữ phước lành Dana từ trước bởi các pháp sau:
- Nếu có nhu cầu xin thọ nhận sự Dana cúng dường về vải vóc Y- Casa, thì sẽ được nhiều Y- Casa.
- Nếu không có nhu cầu xin thọ nhận sự Dana cúng dường thì cũng được ít Y-Casa.
- Nếu có nhu cầu xin thọ nhận Dana về cơm nước, vật thực, thì sẽ được nhiều cơm và vật thực.
- Nếu không có nhu cầu thọ nhận Dana về cơm và vật thực, thì cũng nhận được ít.
- Nếu có nhu cầu xin thọ nhận sự cúng dường về thuốc men chữa bệnh, thì sẽ được thọ nhận nhiều thuốc men chữa bệnh.
- Nếu không có nhu cầu về thọ nhận thuốc men để chữa bệnh, thì cũng nhận được ít.
- Nếu có nhu cầu xin thọ nhận sự Dana cúng dường về chỗ ở, thì sẽ được chỗ ở tốt lành.
- Nếu không có nhu cầu xin thọ nhận chỗ ở, thì cũng được chỗ ở.
- Là người thường thỏa thích trong nhiều nhân cách, cử chỉ hành động tốt đẹp. Thể hiện tác phong lịch sự, rất ít sinh hoạt bằng những tư cách tác phong không đẹp mắt về hình thức lẫn nội dung mà mình không vừa lòng, v.v…
- Là người thỏa thích nhiều đối với những lời nói có tư cách, có lợi ích và rất ít thể hiện về những lời nói không đẹp, không có lợi ích, v.v…
- Nếu tâm thỏa thích nhiều về sự cung kính Dana cúng dường của người khác, thì sẽ được thọ nhận sự cung kính Dana cúng dường của người khác.
- Ngược lại, nếu không thỏa thích sự cung kính Dana cúng dường, (về một hoặc vài phương diện nào đó) thì sẽ thọ nhận được ít sự cung kính Dana cúng dường ấy.
– Này Sumana! Vị Tỳ Kheo có sự Dana từ trước, hơn hẳn vị không có sự Dana từ trước bởi 5 phước báu trên trong đời sống xuất gia tu hành…
– Kính bạch Đức Thế tôn! Nếu cả hai vị Tỳ kheo đó, cùng tinh tấn hành đạo và cùng chứng đắc đạo quả A la hán cao thượng, thì có sự đặc biệt khác nhau gì giữa hai bậc thánh nhân A la hán này chăng?
– Này Sumana! Như lai không nói rằng là có sự khác nhau giữa hai bậc Thánh nhân đã đắc đạo quả A la hán cao thượng này!
– Kính bạch Đức Thế Tôn! Vô cùng tuyệt vời thay! Vô cùng vi diệu thay!
– Kính Bạch Đức Thế Tôn!
- Điều không thể thành tựu mà luôn luôn thành tựu.
- Phước thiện Dana là việc làm hợp lẽ!
- Các phước thiện của Dana cao quý là việc đáng nên làm!
– Này Sumana!
- Với các quả lành phước thiện của Dana này, sau khi hết thọ mạng sinh vào cõi trời cũng được hưởng sự an lạc thù thắng.
- Khi sinh vào cõi người cũng được hưởng thọ các phước lành ấy.
- Thậm chí các quả lành Dana ấy, vẫn bảo trợ đời sống vị Tỳ Kheo – như bóng chẳng thể rời hình – cho đến thời gian cuối cùng khi nhập vào Niết Bàn vô sinh bất diệt.
- Đó là những sự thật! Đó là điều thực tế!
– Này Sumama!
“Như mặt trăng giữa bầu trời kia không bợn nhơ, không vẩn đục. Ánh sáng rạng ngời thù diệu của nó lấn át những vì sao đêm như thế nào, thì cũng vậy! Trong thế gian này, người có đầy đủ giới đức, đầy đủ đức tin, lại thêm rộng lòng Dana bố thí, cúng dường, … thì sẽ hưởng những quả lành an lạc thù thắng hơn hẳn người có giới, có đức tin mà không rộng lòng Dana bố thí, v.v… cũng dường như thế ấy”.
Quả đúng như vậy, nầy Sumana! Người tạo phước thiện Dana bố thí, cúng dường, v.v… sẽ hơn hẳn người không biết Dana bởi 5 pháp:
- Tuổi thọ dài.
- Dung sắc xinh đẹp.
- Tuỳ tùng đông đúc, nhiều oai lực lớn.
- Giàu sang phú quý.
- Khi chết sinh về cõi trời và thọ hưởng được nhiều an lạc thù thắng.
